Bu yazıyı üniversite tercihi esnasında Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği ile ilgili bilgi edinmek isteyen liseden yeni mezun olmuş bir arkadaşımın sorularına yanıt verirken hazırladım. Başkalarına da yardımcı olabilmesi umuduyla burada da paylaşmak istedim.

2006 yılında girdiğim İTÜ Kontrol Mühendisliği programından 2011 yılında mezun oldum.

Bölümüm ile ilgili birazdan yazacaklarım da bu yıllara ilişkin anılarımdan oluşmaktadır.

Kontrol Mühendisliği, kontrol teorisi ile biraz elektronik, biraz bilgisayar ve biraz elektrik mühendisliği dersleri içeren bir mühendislik programıdır.

Güncel ders programı için: http://www.kontrol.itu.edu.tr/tr/page/category/1-2.-yariyil

Okuduğum dönem ile ilgili bir çırpıda aklıma gelenler şunlar:

Hocalarım çok iyiydi. Bölüm huzurluydu.

İTÜ Maslak Kampüsü çok güzeldi. Kütüphane mükemmeldi. Derslere severek giderdim.

Laboratuvarları iyiydi, bizlerin kullanımına her daim açıktı.

Hem endüstriyel otomasyon hem de gömülü sistemler konusunda laboratuvarlar zengindi. 2019 yılı itibari ile daha da iyi durumda olduklarından neredeyse eminim.

Kontrol ve Otomasyon Kulübü oldukça aktif bir kulüptü.

Çok ama çok kabaca bir cümle ile açıklamak gerekirse, Kontrol Mühendisliği, otomasyon konusunda yetkin mühendisler yetiştirmeyi amaçlar.

Otomasyonu çok ama çok kısaca şöyle tanımlayabilirim: Herhangi bir sürecin otomatik bir biçimde diğer bir deyişle insan müdahalesi olmaksızın en iyileştirilmiş biçimde gerçekleştirilmesidir.

Eğer kendinizi sadece derslerin akışına bırakırsanız, bu durumda en çok duyacağınız sözler: Endüstriyel otomasyon, PLC (Programlanabilir Mantıksal Kontrolör) ve MATLAB olacaktır.

Eğer meraklıysanız, ilgiliyseniz, elektronik donanım tasarımı, yazılım tasarımı konusunda (özellikle gömülü sistemler) konusunda kendinizi geliştirebilirsiniz.

Ancak burada tekrar etmekte fayda görüyorum: Kendinizi sadece derslerin akışına bırakırsanız, bu alanlarda kendinizi geliştiremezsiniz. Çünkü hiçbir derste doğrudan, örneğin Mentor Graphics ile devre çizme ya da C/C++/C# ile programlama anlatılmamaktadır. Hiçbir dersin amacı size bir dili öğretmek ya da bir yazılım/donanım/mekanik aracı öğretmek değildir.

Sadece dersleri geçecek kadar ilgili olursanız, kullanacağınız programlar/yazılımlar oldukça kısıtlı kalacaktır: MATLAB, Mathematica gibi.

Eğer sadece bölümü bitirmek isteğinde olursanız, “MATLAB açmadan mezun oldum” diyerek başarınızla(!) övünebilirsiniz.

İş bulma imkânı: Kendinizi sadece derslere bıraktınız ve bölümün minimum gereksinimlerini yerine getirdiniz. Bu durumda en çok endüstriyel otomasyon ile ilgili pratik bilgi edineceksiniz. Bu bağlamda 3 yol olduğunu düşünüyorum:

  1. PLC Programlamak: Türkiye’de irili ufaklı birçok firma var, bu firmalar onlara göre büyük firmalara otomasyon konusunda çözümler üretiyor (Örnek senaryo: Bir bisküvi fabrikasında bisküvi üretim hattının yenilenmesi/geliştirilmesi için otomasyon planı yapmak/kod yazmak/yeni donanımları devreye almak vs). Bu işin bir kısmı ofiste, önemli bir kısmı sahada geçer.

  2. PLC R&D ve Test: Bu alanda Türkiye özelinde bildiğim tek firma Siemens Türkiye. Bazı PLC modellerinin ARGE’si burada yapılıyor. Yine bazı PLC modelleri burada test ediliyor. Bu iş çoğunlukla ofiste geçer.

  3. PLC satışı/destek/eğitimi: PLC’lerin ve ilgili diğer donanımların alım ve satımında satış mühendisi olarak Kontrol Mühendisleri çalışabilir. Bu iş genellikle sahada geçer. Mühendis müşterilerle iletişim halindedir ve mühendislik bilgisini ürünü anlamada ve anlatmada kullanır.

Benim hikâyem şu şekilde oldu: Henüz okuldayken, Teknotel Elektronik’te donanım tasarlamak için yarı-zamanlı işe girdim. Bir süre sonra yazılım yapmam istendi. Devam eden yıllar gömülü sistem donanım ve yazılım tasarımı üzerine çalıştım.

Devam eden yıllarda Siemens’e geçtim. Siemens’te de yazılım geliştirdim.

4 sene kadar Siemens’te çalıstıktan sonra ICT’ye geçtim. Şimdi ise Philips’te çalısıyorum.

Kontrol Mühendisliği eğitimi matematik ve fizik ağırlıklıdır denebilir. Kontrol Mühendisliği eğitiminde temel donanım ve yazılım bilgileri verilir. Öğrenci ilgili olur ve laboratuvarları kullanırsa, Proteus, MATLAB, Mathematica gibi araçları ve/veya C, C++ gibi dilleri öğrenebilir.

Ders programına bakarsanız MATLAB, C gibi dersler olduğunu görebilirsiniz, ama bence, öğrenme işini sadece derse bırakırsanız, kendiniz çaba göstermezseniz, iyi öğrenemezsiniz.

İTÜ imkânları geçiş, öğrenci kulüpleri aktif, iyi bir üniversite. Bu imkânları kullanırsanız, kendinizi çok geliştireceğinize inanıyorum.

Sorularınız varsa çekinmeden sorabilirsiniz.

Bu yazıyı yazmadan önce bölümle ilgili farklı düşüncelere sahip birden fazla arkadaşlarımla da görüştüm. Kendilerine destekleri için çok teşekkür ederim. Aşağıda onların Kontrol Mühendisliği ile ilgili olumlu ve olumsuz görüşlerinden kısımlar aktarıyorum. Üslubu olabildiğince tekdüze hale getirdim:

  1. İTÜ imkânları çok geniş bir üniversite: Arı Çekirdek gibi oluşumları oldukça faydalı buluyorum.
  2. İTÜ meslek hayatında geniş bir bağlantı ağı sunuyor.
  3. Kontrol Mühendisliği bölümünün çok yönlü mühendisler yetiştirdiğini düşünüyorum.
  4. Kontrol Mühendisliği’nde öğrenilen matematik altyapısını oldukça faydalı buluyorum.
  5. Bence Kontrol Mühendisliği kabaca: yazılıma elektronikçilerden daha yakın, elektroniğe yazılımcılardan daha yakın.
  6. Kontrol Mühendisliği, bence otomasyon konusunun hem teorik hem de pratik olarak işlendiği ender bölümlerden.
  7. Kontrol Mühendisliğine çok olumlu bakmıyorum çünkü çok daha iyi bir ders programı ile çok daha yetkin ve istediği alana ağırlık verebilen mühendisler yetiştirilebilir. Ancak çok olumsuz da bakmıyorum çünkü Türkiye’de hangi bölümde bu dediğim yapılıyor emin değilim.
  8. Dördüncü sınıfa kadar derslerden pek bir şey öğrendiğimi hissetmedim.
  9. Öğretim üyelerinin, “mezun olunca roket yaparsınız” kafasıyla bölümü tanıtmalarını gerçekçi bulmuyorum.
  10. Yalnızca derslere odaklanmazdım. Yazılım kursları veren bir yerde uzun dönem sertifikalı bir programa girerdim ve ardından yazılım sektörüne kayardım.
  11. Okulda 1 zorunlu 1 seçmeli dersle yazılım öğrenilmiyor. Bölüm seni o yola sokmuyor bu nedenle senin kendini o yola sokman gerek. Kendini sadece derslere bırakmamalısın.

Önemli Not: 2001 yılından itibaren Kontrol Mühendisliği adıyla öğrenci alınan lisans programı adı 2014 yılında “Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği” olarak değiştirilmiştir. [1]

[1] http://www.ee.itu.edu.tr/hakkimizda/tarihce